"भ्रामरीची शांती"

"भ्रामरीची शांती"

" अगं  काय चाललंय तुझं ..? किती चिडचिड करशील .."

" माझं  नुसतं  बोलणं सुद्धा आता तुम्हाला चिडचिड वाटते .  तुम्हाला कोणाला माझ्याकडे लक्ष द्यायला वेळच नाही ..मला  किती त्रास होतो कोणाला काही त्याची पडलिच नाही . "

" बरं वाटत नाही तर डॉक्टरकडे जा..चल मी येतो तुझ्यासोबत .."

" काही फायदा नाही डॉक्टरकडे जाऊन , गोळ्या - औषध  देतात तेवढ्या पुरतं बरं  वाटतं , मग काय ,येरे माझ्या मागल्या .."

"आपण डॉक्टर बदलून पाहू .."

"  सर्वाना वरतून मी ठणठणीत दिसते पण आतून मला त्रास होतो तो त्यांना कसा  सांगू .. घरातली लोकं  मला समजून घेत नाही तो डॉक्टर कसा घेईल .."

सीमाच्या  आडमुठी बोलण्यामुळे  नवरा रागाने घराबाहेर पडला . 

 सीमा   एक आनंदी व  प्रेमळ  महिला होती. तिचं जीवन तिच्या परिवारासोबत सुखमय होतं,  पण  हल्ली तिला काय झालं कळतच  नाही तिच्या मनात सतत अस्वस्थता, मूड स्विंग्स, आणि चिंता नेहमीच उपस्थित असायच्या. घरातली सामान्य आनंदी वातावरण तिला अजिबात आवडत नव्हते. तिने अनेक उपाय केले पण समाधान मिळवता आले नाही. 

नवरा रागाने घराबाहेर पडला तशी ती बेडवरती मोबाइल घेऊन पडली , एवढ्यात दारावरची बेल वाजली , दारात  तिची मैत्रीण होती . मैत्रिणीला बघून सीमाला खूप आनंद झाला . दोघींच्या  गप्पा चालू होत्या , सुख दुखांची वाटणी चालू होती . सीमाने  तिला होणाऱ्या  त्रासाबद्दल सांगताच  मैत्रिणीने तिच्या शेजारी राहणाऱ्या  

एक विद्यमान योगी प्रसिद्ध मॅडम च  नाव सुचवलं . सीमाने   एक दिवस योगी मॅडमची भेट घेतली  सीमाने  आपल्या समस्यांची कहाणी सांगितली आणि तिच्या चिंता आणि अस्वस्थतेचे कारण विचारले. 

योगी मॅडम हसून बोलल्या "यात काहीच विशेष नाही ही तर सर्वसामान्य गोष्ट आहे . तुमच्या वयातील  प्रत्येक महिलेला या टप्प्यातून जावे लागते . हा काळ रजोनिवृत्तीचा आहे . यावर एक सोपा  उपाय तुम्हाला सांगते , काहीही काळजी करू नका . "

"खरंच माझा  त्रास कमी होईल .."

 “हो नक्कीच ,रजोनिवृत्तीच्या काळात मानसिक संतुलन राखणे खूप महत्त्वाचे आहे. भ्रामरी प्राणायाम तुम्हाला आतून शांती आणि स्थिरता प्रदान करू शकतो. हा प्राणायाम तुमच्या मनाला ताजगी देईल आणि अस्वस्थतेच्या काळात तुम्हाला शांतता प्रदान करेल.”

सीमा मनोमन बोलली " एवढी औषधे घेतली पण फरक पडला नाही , थोडाच या प्रणायमामुळे पडणार आहे ."

मॅडमचा  निरोप घेऊन सीमा घरी परतली पण सीमाचं आंतर्मन  तिला सांगत  होतं .." करून बघायला काय हरकत आहे "  

सीमा ने भ्रामरी प्राणायाम सुरू केला . रोज सकाळी आणि संध्याकाळी ती योगीच्या शिकवणीनुसार ध्यान आणि श्वासाच्या प्रक्रियेत गुंतली. ती तिच्या श्वासावर, आणि मधमाशीच्या गुणगुणण्याच्या आवाजावर ध्यान केंद्रित करू लागली.

काही आठवड्यांनी  सीमाला आढळले की तिच्या मानसिक स्थितीत सकारात्मक बदल होत आहे. तिला पूर्वी  पेक्षा अधिक शांतता आणि स्थिरता अनुभवायला मिळाली. तिच्या मूड स्विंग्स कमी झाले, आणि तिच्या चिंतेचे प्रमाण खूप कमी झाले.

 एके  दिवशी सीमाने  योगीमॅडमची भेट घेतली आणि तिच्या सुधारलेल्या स्थितीबद्दल सांगितले . माया हसून म्हणाली, "आपण शिकवलेले भ्रामरी प्राणायामाने माझ्या जीवनात एक महत्वपूर्ण बदल घडवला आहे. मला आता एकाग्रता आणि शांती मिळाली आहे आणि मी रजोनिवृत्तीच्या काळात सुखी आणि संतुलित अनुभवत आहे."

योगी हसल्या  आणि म्हणाल्या , "तुमच्या आतल्या शक्तीला जाणून घेणे, आणि योग्य तंत्र वापरणे हेच महत्वाचे आहे. भ्रामरी प्राणायाम तुम्हाला स्वतःला आणि तुमच्या मनाला समजून घेण्यास मदत करतं."

सीमाने योगीला धन्यवाद दिले आणि तिच्या मानसिक संतुलनाच्या नवीन जीवनशैलीसाठी आभार मानले. तिच्या जीवनात आनंदाची धारा पुन्हा एकदा फुलली आणि तिला रजोनिवृत्तीच्या काळात संतुलित आणि शांत जीवनाचा अनुभव घेता आला.

ही गोष्ट दर्शवते की रजोनिवृत्तीच्या काळात मानसिक संतुलन राखण्यासाठी योग्य तंत्र आणि समर्पण महत्त्वाचे आहे, आणि भ्रामरी प्राणायाम हे एक प्रभावी साधन असू शकते.

भ्रामरी प्राणायाम (Bee Breath) हे प्राणायामाचे एक तंत्र आहे जे मानसिक तणाव कमी करण्यासाठी, मनाची शांतता आणि शांती साध्य करण्यासाठी उपयुक्त आहे. विशेषतः महिलांसाठी, भ्रामरी प्राणायाम रजोनिवृत्तीच्या (Menopause) काळात खूप फायदेशीर ठरू शकते.

### भ्रामरी प्राणायाम कसे करावे:

1. **स्थिती:**

   - आरामदायक स्थितीत बसा, जसे की पद्मासन किंवा सुखासन.

   - पाठीचा कणा ताठ ठेवा आणि डोळे बंद करा.

2. **हातांची स्थिती:**

   - अंगठे कानांवर ठेवून इतर बोटांनी डोळे आणि कपाळ झाका.

   - करंगळीने नाकाच्या बाजूला आणि मधल्या बोटांनी कपाळावर हळुवार दाब द्या.

3. **श्वास घेणे:**

   - नाकातून खोल श्वास घ्या.

4. **आवाज निर्माण करणे:**

   - श्वास सोडताना मधमाशीच्या गुणगुणण्यासारखा आवाज निर्माण करा.

   - 'म' असा आवाज करत श्वास सोडा.

5. **ध्यान:**

   - आवाजावर आणि कंपनांवर ध्यान केंद्रित करा.

   - हे आवाज आणि कंपन तुमच्या मेंदूला आणि मनाला शांती देतात.

6. **पुन्हा करणे:**

   - हा प्रक्रियेला किमान 5-7 वेळा पुनरावृत्ती करा.

### भ्रामरी प्राणायामाचे फायदे रजोनिवृत्तीच्या काळात:

1. **तणाव आणि चिंता कमी करणे:**

   - भ्रामरी प्राणायाम मनाची शांतता आणि स्थिरता प्रदान करते, ज्यामुळे तणाव आणि चिंता कमी होतात.

2. **रात्रीच्या झोपेत सुधारणा:**

   - रजोनिवृत्तीच्या काळात अनेक महिलांना झोपेच्या समस्यांचा सामना करावा लागतो. भ्रामरी प्राणायाम नियमित केल्याने झोपेची गुणवत्ता सुधारते.

3. **हॉट फ्लॅशेस आणि मूड स्विंग्स कमी करणे:**

   - हॉट फ्लॅशेस आणि मूड स्विंग्स हे रजोनिवृत्तीच्या सामान्य लक्षणांपैकी एक आहेत. भ्रामरी प्राणायाम हे लक्षण कमी करण्यास मदत करते.

4. **स्मरणशक्ती आणि एकाग्रता वाढवणे:**

   - मनाच्या तीव्रतेत वाढ आणि एकाग्रता सुधारते, ज्यामुळे स्मरणशक्ती सुधारते.

5. **हार्मोनल संतुलन:**

   - भ्रामरी प्राणायाम शरीरातील हार्मोन्सचे संतुलन राखण्यास मदत करते, ज्यामुळे रजोनिवृत्तीच्या लक्षणांवर नियंत्रण मिळवता येते.

6. **भावनात्मक संतुलन:**

   - भावनात्मक स्थिरता प्राप्त होण्यास मदत करते, ज्यामुळे रजोनिवृत्तीच्या काळात महिलांना भावनिक दृष्टीने स्थिरता प्राप्त होते.

भ्रामरी प्राणायाम नियमितपणे केल्यास, रजोनिवृत्तीच्या काळात होणाऱ्या शारीरिक आणि मानसिक समस्यांवर नियंत्रण मिळवता येते आणि महिलांना अधिक आनंदी आणि स्वस्थ जीवनशैलीचा अनुभव घेता येतो.